کاربرد های سوربیتول را می دانید ؟

کاربرد سوربیتول
کاربرد سوربیتول چیست ؟ و موارد استفاده از آن ؟ سوربیتول یا همان گلوسیتول، نوعی الکل قندی است که از احیای گلوکز به دست می آید.
این ماده در میوه‌هایی چون آلو سیاه، سیب، گلابی، هلو و… به طور طبیعی وجود دارد. مصرف خوراکی آن بلامانع است. بدین منظور این ترکیب در صنایع مختلفی از جمله صنایع غذایی و دارویی به وفور استفاده می شود.
در ادامه‌ این مطلب به بررسی بیشتر خواص فیزیکی و شیمیایی سوربیتول به همراه کاربردهای آن در صنایع مختلف، قیمت خرید و فروش این ماده خواهیم پرداخت.

سوربیتول چیست؟

سوربیتول sorbitol، نوعی هیدروکربن با 6 گروه هیدروکسیل با فرمول مولکولی C6H14O6 است. این ماده، به صورت مایع و یا پودر سفید کریستالی در محیط دیده می شود.
سوربیتول دارای طعمی شیرین است. به راحتی می تواند در بدن متابولیزه شود. این ترکیب را می توان به عنوان جایگزین قند انتخاب کرد. در ادامه با کاربرد سوربیتول آشنا خواهید شد.

خواص سوربیتول

  1.  حلالیت بالا در آب
  2.  مقاومت بالا در برابر حرارت
  3.  مقاومت بالا در محلول های اسیدی و بازی
  4. نگهدارنده
  5. کالری پایین در برابر شیرینی زیاد
  6. جاذب رطوبت

خواص فیزیکی و شیمیایی سوربیتول در یک نگاه

 ویژگی – خواص
 نام ماده  سوربیتول
 نام های دیگر  گلوسیتول، سوربیلاکس، الکل قندی، پلی ال
نام آیوپاکHexane-123456-hexol
 فرمول مولکولی C6H14O6
جرم مولکولی17.182 گرم بر مول
 شکل ظاهری جامد (پودر کریستالی سفید رنگ)، مایع
طعم – بوشیرین – بدون بو
 دما جوش  296 درجه سانتی گراد
دما ذوب  94-96 درجه سانتی گراد 
نقطه اشتعال  100 درجه سانتی گراد
 چگالی  489.1 گرم بر سانتی متر مکعب
انحلال پذیری در آب زیاد
انحلال پذیری در الکل کم 

انواع سوربیتول

سوربیتول در بازار به دو صورت مایع و جامد (به صورت پودر، گراتنول، پرک) عرضه می گردد. هر یک از موارد ارائه شده، کاربردهای ویژه‌ای دارند.

سوربیتول مایع

گرید خوراکی این ترکیب با عنوان E420 شناخته شده است. این ترکیب به صورت مایعی بی رنگ یا زرد کم رنگ در محیط دیده می شود.

  • بو و مزه آن : بدون بو با مزه‌ای شیرین
  • وزن مخصوص : حدود 285.1 و غلظت آن 70 درصد
  • سوربیتول مایع را می توان به صورت ماده خشک شده‌ی غلیظی بدون هیچ گونه تغییر رنگ، تغلیظ نمود. زیرا این ماده فاقد قندهای احیاکننده است.

پودر سوربیتول

این ترکیب به صورت جامد سفید رنگ یافت می شود. جانشین ساکارز است. و کاربرد فراوانی در صنایع دارویی دارد.

روش تولید سوربیتول

این به دو صورت طبیعی و صنعتی تولید می شود.

تولید طبیعی

این ترکیب به طور طبیعی، در برخی میوه‌ها مانند هلو، آلو، سیب و… یافت می شود. اما این میزان از محصول تولیدی پاسخ گو نیازها نیست. روشی مقرون به صرفه نیست.

تولید صنعتی

در صنعت از واکنش کاهش گلوکز (هیدروژناسیون کاتالیزوری گلوکز) که طی آن گروه آلدهید به گروه هیدروکسیل تبدیل می شود، تولید می شود. طی این واکنش، از NADH به عنوان کاتالیزگر استفاده می شود.
جهت انجام این واکنش، در ابتدا محلول 50 درصد دکستروز تهیه می کنیم. سپس پودر نیکل و خاک رس، را توسط مخلوط کن، مخلوط می کنیم. محلول حاصل را به یک راکتور پیوسته‌ تحت فشار 125-100 اتمسفر وارد می کنیم. (دمای بین 210-120 درجه سانتی گراد برای مدت زمان حدود 1 تا 2 دقیقه)

محلول به دست آمده را شست و شو می دهیم. مایع خارج شده از راکتور فیلتر می شود.

کاتالیست جدا شده جهت مصرف مجدد، اصلاح و احیا می شود.

محلول حاصل از فیلترسازی را از میان رزین‌های کاتیونی و آنیونی عبور می دهند تا یون های فلزی جذب شوند.

در نهایت محلولی خالص به دست می آید.
این محلول با کمک کربن فعال رنگبری، مجددا فیلتر می شود. و در نهایت سوربیتول 70 درصد بدست می آید.

کاربرد سوربیتول | موارد استفاده پودر سوربیتول

مهم ترین موارد استفاده سوربیتول شامل موارد زیر است.

کاربرد سوربیتول در صنایع غذایی – سوریتول خوراکی

همانطور که پیش تر گفتیم، سوربیتول طعم شیرینی دارد، بنابراین در صنایع غذایی می توان از آن به عنوان شیرین کننده و رقیق کننده در شیرینی ها، انواع کیک و شکلات، پاستیل، انواع دسرهای منجمد، تولید نوشیدنی‌هایی مانند انواع آب میوه‌ها، نوشابه‌های رژیمی ( به دلیل پایین بودن کالری سوربیتول) استفاده کرد.

کاربرد سوربیتول در صنایع آرایشی و بهداشتی | پودر سوربیتول برای پوست

افزایش سن، سبب کاهش رطوبت و خشکی پوست می شود. این عامل موجب خشکی، چین و چروک پوست می شود.

با توجه به اینکه سوربیتول می تواند نقش مهمی در حفظ رطوبت داشته باشد. از آن می توان در محصولات مراقبت پوستی مانند انواع مرطوب کننده‌ها، صابون‌های حمام، بسیاری از شوینده‌ها و پاک کننده‌ها جهت جلوگیری از خشکی پوست استفاده نمود.

پوست های حساس : این ترکیب در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. (پوست های حساس)

کاربرد سوربیتول برای پوست

کاربرد سوربیتول در تولید ژل

این ترکیب به علت ضریب شکست مناسبش، در تولید انواع ژل های آرایشی شفاف استفاده می شود.

تولید انواع رژ لب و بالم لب

قدرت حفظ و تامین رطوبت و طعم شیرین این ماده، سبب استفاده آن در تولید انواع رژلب و بالم لب شده است.

 در تولید خمیردندان

طبق نظریه سازمان غذا و داروی آمریکا، این ترکیب به عنوان نوعی قند مفید برای سلامت دندان‌ها و دهان شناخته شده است.

  • مانع رشد باکتری هایی که سبب پوسیدگی می شوند.
  • خنثی نمودن اسیدیته پلاک دندان
  • ترمیم مینای دندان

تمامی موارد ارائه شده موجب سلامتی دندان ها می شود.

کاربرد سوربیتول در صنایع دارویی و پزشکی | پودر سوربیتول برای لاغری

این ترکیب جهت رفع گرسنگی به کار گرفته می شود. از آن جا که این ترکیب کم کالری است.(حدود یک سوم ساکارز کالری دارد) بنابراین در لاغری موثر است.
ولی باید توجه شود که مصرف بیش از حد این ماده می تواند نتیجه‌ای معکوس در پی داشته باشد.

کاربرد سوربیتول برای یبوست

یکی از کاربردهای عمده‌ی سوربیتول در داروسازی، تولید داروهای ضد یبوست است. این ماده با رساندن آب به روده‌ی بزرگ و تحریک حرکات آن، مانع بروز یبوست می شود.

الیته توجه شود که مصرف این ماده بدون تجویز پزشک توصیه نمی شود. ولی می توان با مصرف بسیاری از میوه های خشک مانند آلو و کشمکش به مقادیر طبیعی این ماده دست یافت.

کاهش قند خون

کالری موجود در سوربیتول به صورت کربوهیدرات است. روده کوچک می تواند مقداری از آن را جذب کند. باقی مانده‌ی آن وارد روده‌ی بزرگ می شود. در این صورت ترشح انسولین کاهش می یابد. این عمل، موجب کاهش سطح گلوکز خون و یا کاهش قند خون خواهد شد.

کاربرد سوربیتول برای دیابت

سوربیتول دارای شاخص قند پایینی می باشد. از این رو برای افراد دیابتی مفید است. جهت اثبات این موضوع، یک مطالعه‌ی حیوانی روی موش های آزمایشگاهی انجام شد که نشان داد، موش‌ها، پس از مصرف سوربیتول دچار کاهش وزن و کاهش سطح گلوکز خون شدند.

 در مسمومیت

یکی از کاربردهای سوربیتول در تولید مواد دارویی، تولید شارکول سوربیتول است. این ترکیب، ماده ای جاذب در مسمومیت های خوراکی عمدی به حساب می آید.

از پیشرفت مسمومیت های غذایی در همان دقایق اول، جلوگیری می نماید. این امر سبب استفراغ فرد می شود.

کاربرد سوربیتول برای کبد | قرص سوربیتول برای کبد | پودر سوربیتول برای کبد

دوزهای متوسط سوربیتول پس از رسیدن به کبد، تبدیل به گلوکز و گلیکوژن شده و در بدن به طور کامل متابولیزه خواهد شد.
بدنسازها جهت پاکسازی کبد، پس از مصرف دوره های داروهای استروئیدی از پودر سوربیتول استفاده می کنند.
از دیگر مزایای سوربیتول برای کبد، می توان به تشخیص میزان جریان خون کبد نیز اشاره کرد.

در درمان هیپرکالمی

هیپرکالمی در اثر افزایش پتاسیم خون ایجاد می شود. جهت درمان آن، از سوربیتول و رزین تبادل یونی سدیم پلی استایرن سولفونات استفاده می شود.

سایر کاربرد سوربیتول

سایر کاربرد سوربیتل عبارتند از :

  1. به عنوان خوراک دام و طیور استفاده می شود.
  2.  سورفکتانت غیر یونی
  3. به عنوان آرام کننده در سیگارها و تنباکوها
  4. جهت تفکیک یون های فلزی استفاده می شود.
  5.  به عنوان سوخت جامد موشک آماتور (مخلوط سوربیتول و نیترات پتاسیم)
  6. صنعت ساختمان سازی : پلی ال های مبتنی بر سوربیتول در تولید فوم پلی اورتان استفاده می شوند.
  7. در تولید کپسول های ژله ای استفاده می شود.

عوارض و خطرات سوربیتول | عوارض پودر سوربیتول

اسهال : طبق گزارش کمیته علمی اتحادیه اروپا در ارتباط با مواد غذایی، مصرف بیش از 50 گرم سوربیتول در روز می تواند منجر به اسهال شود. این ترکیب جهت درمان یبوست استفاده می شود.

این ماده در لیست مواد بی خطر سازمان غذا و دارو FDA قرار گرفته است و مصرف آن تا حدود 7 درصد غذاها مجاز  است.ولی در برخی مصارف دارویی ممکن است عوارضی مانند درد یا سوزش، گرفتگی و یا گاز معده، خشکی دهان، اسهال و… ایجاد کند. در صورت بروز عوارض، از مصرف آن خودداری کنید. سریعا به پزشک مراجعه کنید.

قیمت خرید و فروش سوربیتول

عوامل موثر بر قیمت آن عبارتند از :

  • میزان تقاضا این ماده، به علت کاربرد فراوان آن در صنایع غذایی و دارویی زیاد است.
  • حجم خرید
  • گرید آن
  • شرکت تولید کننده
3.7/5 - (8 امتیاز)
0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x